T o e s p r a a k  h e r d e n k i n g
V o o r t h u i z e n,  11  m e i  2 0 21
Kolonel C.G. Koek

Herdenking gevallenen 1e Regiment Huzaren meidagen 1940

Een hartelijk welkom aan

• de burgemeester van Barneveld, Dhr. Luteijn
• commandant RHPCA Lkol de Haan
• voorzitter stichting Regiment Huzaren van Sytzama Lkol bd Koppe
• voorzitter vereniging wij huzaren, Lkol bd Puik
• Regimentsaanspreekpunt van Sytzama: Aooi bd Bouwmans
• Een speciaal woord van welkom aan:

o     Mevr. Cornelis-Haisma
o     Lkol bd Cornelis
o     Dhr. Bruno Haisma
o     KTZ Claessens
o     En de familie van Dorth.

In 1989 stond ik hier voor ’t eerst samen met 100 militairen en evenzoveel gasten. Toen 44 jaar na de oorlog. Nu het tweede jaar waarin we op sobere wijze de militairen herdenken die 81 jaar geleden in de meidagen 1940 hier in Voorthuizen en bij Achterveld zo dapper hebben gevochten en daarbij hun leven lieten. Het tweede jaar inmiddels zonder vlaghijsers, zonder leerlingen van de Wilhelminaschool, zonder militaire muziek, maar samen met u herdenken we ook nu op gepaste wijze deze militairen traditiegetrouw op de tweede dinsdag van mei.

Nadat we 1 minuut stilte in acht hebben genomen zal ik samen met Lkol bd Koppe een krans leggen namens het regiment waarna ik burgemeester Luteijn uitnodig namens de gemeente Barneveld een krans te leggen. Lkol Puik zal vervolgens namens de vriendenkring Wij Huzaren een bloemstuk plaatsen.

Direct na deze herdenking rijk ik postuum het Mobilisatie oorlogskruis van Huzaar1 Wolter Haisma uit aan zijn dochter mevr. Cornelis-Haisma.

Wolter Haisma was begin 1940 gelegerd in Den Haag maar verhuisde in de loop van dat jaar naar deze omgeving als lid van het 1e Regiment Huzaren die de opdracht had delen van de 227ste Infanterie Divisie en de 1e Waffen-SS Leibstandarte te stoppen. Op zaterdag 11 mei startten de gevechten in deze omgeving. De huzaren van het 1 regiment hebben tot 15 mei hier gevochten. Een oneerlijke strijd met verouderd materiaal en te weinig bevoorrading. Er was een tekort aan werkelijk alles: eten, drinken, munitie, wapens, radio’s enzovoorts.

Wolter Haisma was motorordonnans. Een gevaarlijke functie omdat je, altijd alleen, veelal ’s nachts, door onbekend en vaak vijandelijk terrein, strategisch belangrijke post moest overbrengen van de ene commandopost naar de andere. Deze ordonnansen vormden de verbindingsader van het leger en waren essentieel voor een goede communicatie omdat de verouderde radio’s van het Nederlandse leger ontoereikend waren. Op 15 mei capituleerde het Nederlandse leger. Wolter bevond zich destijds in Amersfoort.

Na de oorlog pakt Wolter de draad weer op en gaat als vertegenwoordiger van huishoudelijke artikelen en speelgoed werken bij de Joodse firma Beckers, Polak en co in Amsterdam. Tot zijn veel te vroege dood bleef Wolter daar werkzaam.

In 1945 had defensie geen bedrijfsmaatschappelijk werkers, geen hulpverleners voor mensen met posttraumatische stress, geen veteraneninstituut en geen revalidatiecentrum voor gewonde militairen.

Voor Wolter moet zijn diensttijd in de meidagen van 1940 een zware ervaring zijn geweest. Een ervaring waarover hij met niemand sprak en die hij heeft meegenomen in zijn graf. Een gewone jongen, die zijn plicht deed, trouw aan de Koningin en gehoorzaam aan zijn commandant, samen met zijn kameraden van het 1e Regiment Huzaren.

Ik ben blij vandaag op dinsdag 11 mei 2021, 76 jaar na de oorlog, postuum het mobilisatie oorlogskruis van Huzaar1 Wolter Haisma uit te mogen reiken aan zijn dochter, mevr. Cornelis-Haisma.

Een kruis dat wordt toegekend aan alle militairen die in werkelijke dienst zijn geweest in de periode van 6 april 1939 tot 3 september 1945. Staat u mij toe dat ik kort de symboliek van deze medaille toelicht.

Het lint: paars is de liturgische kleur van de rouw waarmee de donkere periode van oorlog en bezetting wordt gesymboliseerd, terwijl het oranje de trouw en verbondenheid met het Huis van Oranje symboliseert.
Het versiersel: bestaat uit een vierarmig bronzen kruis, waarvan de armen gevormd worden door facetvormig geslepen zwaardpunten. Tussen de armen van het kruis bevinden zich diagonaalsgewijs gekruist twee stormdolken met de punten naar boven gericht. Op deze dolken rust een helm, omgeven met een lauwerkrans. De achterzijde van het kruis draagt de tekst “Den vaderland getrouwe”. De stormdolk en de helm waren bij alle krijgsmachtdelen in gebruik en de lauwerkrans is een teken van eer.